Hoxe en AMAL16 ás 20.00h poderedes ver o magnífico documental "Madres invisibles" do director español Lorenzo Benítez, que trata sobre mulleres marroquís que deciden ser nais solteiras. Foxen dos seus lugares de orixe por medo ao rexeitamento social e o repudio familiar
"Madres invisibles" é a súa ópera prima despois de catorce anos de actividade no cinema e a TV documental. Neste tempo foi investigador, axudante de dirección e produción de varios documentais emitidos na o Jazeera, ZDF, Arte, TVE e Canle Sur TV. Foi o cofundador de Cádiz.doc, Mostra Internacional do Documental Independente.
Como xurdiu a idea e orixinouse o documental?
Viaxaba con frecuencia a Marrocos, a Tánxer e a Tetuán, á Universidade Abdelmalek Essadi, a impartir taller de radio e produción de documentais. A Asociación Prol Dereitos Humanos de Andalucía (APDHA), coa que colaboro en campañas de comunicación, propúxome coñecer a un colectivo de mulleres, nais solteiras, en Tánxer. Chámanse 100% Mamás. Alí empecei a escoitar as historias ocultas das súas vidas, os seus medos, soidade, malos tratos e ameazas por parte da familia, o repudio, e decidín que había que contalo dalgunha maneira, romper ese tabú. En paralelo iniciouse un proceso case terapeútico para algunhas delas, que tomaron maior conciencia da súa situación a través da rodaxe e de ser protagonistas dunha película.
Que significa que unha muller solteira quede embarazada en Marrocos?
Para a gran maioría significa arrastrar o peso dunha gran culpa, primeiro na familia e logo no resto da sociedade e o propio Estado. Significa ser considerada unha puta, porque xa non es unha muller virxe e pura, disposta para casar cun home. De feito algunhas ven envoltas nun círculo moi inxusto, foxen de casa e non teñen outra forma de gañarse a vida que prostituíndose ou mendigando. Estas mulleres convértense nun deshonor para as súas familias, unha vergoña para os seus pais e irmáns. Supón quedar moi soa, atemorizada. En moitos casos sen diñeiro nin apoio familiar e lonxe de casa, onde ninguén saiba das súas vidas. Esa presión tradúcese en abortos clandestinos, en condicións sanitarias moi perigosas, ou en abandonos infantís.
"Para a gran maioría significa arrastrar o peso dunha gran culpa, primeiro na familia e logo no resto da sociedade e o propio Estado."
Ante o rexeitamento social e mesmo da súa propia familia, cal é a reacción habitual das mulleres? Loitan por parir e criar aos seus fillos? Ou deciden abandoalos?
En 100% Mamás boa parte das nais loitan por parir e sacar adiante aos seus fillos e fillas, aínda que sexa en soidade, ou coa esperanza de atopar a un home que as acepte. Pero hai moi poucas organizacións como esta en Marrocos. Miles de mulleres abortan, dan os seus fillos e fillas en adopción ou os abandonan cada ano. Reciben axuda dalgunha entidade?
Hai entidades como 100% Mamás en Tánxer ou Solidarité Féminine en Casabranca, que teñen apoios internacionais e apoios puntuais do Estado marroquí, pero nada máis. As ONG sobre o terreo calculan que o número de nais solteiras cada ano rolda as 30.000. Nas zonas rurais, nun país pobre como Marrocos, as estimacións pérdense. Pola contra, o Goberno islámico mantén leis como o artigo 490 do Código penal, que condena as relacións sexuais fose do matrimonio. Este artigo segue culpabilizando ás mulleres como portadoras dun delito, dun pecado. Establece penas de cárcere de ata un ano. Agora non adoitan aplicarse pero poden ser utilizadas en contra das nais solteiras en calquera contexto. Ata hai pouco no hospital Mohammed V de Tánxer cando acudía unha muller soa a dar a luz, o hospital chamaba á policía. O persoal sanitario mesmo as insultaba. Isto vai cambiando con moita lentitude, xa non chaman á policía, pero os malos tratos institucionais é fortes.
O testemuño de Hafida no documental pode axudar a borrar este estigma da sociedade marroquí?
Cremos que moitas mulleres como Hafida poden facelo. Fan falta moitas máis. Ela é un exemplo doutro modelo de maternidade e familia nunha sociedade machista moi dura, que as persegue e criminaliza.
Como foi o proceso para crear e producir o documental a través do crowdfunding Vermaki?
Foi un proceso arduo, coordinado pola nosa compañeira coguionista, documentalista e asesora de xénero do proxecto, Helena Madico. Solicitamos 13.000 euros a través de 200 mecenas, o que axudou a financiar parte dos tres rodaxes que fixemos en Tánxer, Casabranca e Al Jadida. Tivo un efecto moi positivo nunha primeira campaña de concienciación sobre este asunto, que logo serviu moito para difundir a película unha vez terminada. Había festivais ou espectadores que xa coñecían o documental desde a súa etapa de financiamento.
Como crees que será a reacción do público de Santiago ao ver a cinta?
"A priori o público musulmán ou marroquí terá unha reaccción diferente ao galego"
A priori o público musulmán ou marroquí terá unha reaccción diferente ao galego, adoita ocorrer. En xeral, o público español asocia a historia de Hafida e do resto de nais que aparecen na cinta coa época dos nosos pais ou avós. Hai décadas, durante a ditadura nacionalcatólica, un embarazo sen estar casados era tamén unha gran ofensa para a familia. Hoxe en día aínda ocorre no noso país. Posiblemente o público máis vello lembrará a veciñas dos seus pobos que tiveron que irse á cidade por este motivo. Nese sentido pode haber certa identificación, porque o repudio ás nais solteiras é universal e común en numerosos territorios, culturas e relixións de todo o mundo. É froito do machismo e dos esquemas de poder masculino nos seus máis variadas estruturas.
TRAILER https://vimeo.com/ondemand/madresinvisibles
FACEBOOK https://www.facebook.com/Madres-Invisibles-514039031946285/
WEB DO FILME http://www.madresinvisibles.com/es/
Martes 25 octubre | 20.00 h. | Auditorio Abanca Lorenzo Benítez | 2016 | 67’ | España
www.amalfestival.com